You are here

Sentiment van de massa

Een dichte massa uitzinnige mensen levert niet direct een gevaarlijke situatie op. Maar als de stemming van het publiek omslaat kan het misgaan. Promovendus Jie Li meet de emotie van een menigte. Door Reineke Maschhaupt

Jie Li zit als designer tussen de informatici op het Ewids project van Commit. Ewids werkt aan het in kaart brengen van grote menigtes met behulp van draadloze sensors. Ze zochten iemand om een menselijke factor aan het onderzoek toe te voegen. De Chinese Li, die net haar Master Strategic Product Design aan de TU Delft cum laude had afgerond, paste precies in dit plaatje. Li: ‘Ik kom uit een dichtbevolkt land. Ik ben opgegroeid in de stad Guangzhou, waar meer dan 12 miljoen mensen wonen. Ik kan snel inschatten hoe groot een menigte is.’

Ewids werkt met proximity sensors, die de nabijheid van een object of mens meten zonder fysiek contact. Als deze sensors door mensen in een menigte worden gedragen kun je op een proximity map de dichtheid en de beweging van de menigte zien. Idealiter gebeurt dit real-time, dus op hetzelfde moment. Met behulp van deze sensors zijn er allerlei patronen te ontdekken in een bewegende massa, die er op het eerste gezicht chaotisch kan uitzien. De stroming wordt bepaald door de dichtheid, de indeling van de ruimte, de toegankelijkheid, sociale aspecten en het tijdstip en de dag van de week.

Maar dichtheid alleen zegt niet genoeg over het gedrag van een menigte. Li: ‘Ik ben er om er een psychologische laag overheen te leggen. Ik kwam er bijvoorbeeld achter dat een dichte menigte niet persé gevaarlijk is. Zolang een dichte menigte voor een podium staan te zingen en te dansen is er niet veel aan de hand. Zolang ze blij zijn gaat het goed. En tegelijkertijd kan een niet zo dichte menigte, waar agressieve mensen tussen zitten, wel gevaarlijk zijn.

Netwerk van crowd managers

Li’s onderzoek is interessant voor de overheid en crowd managers, die tijdens evenementen de mensenmassa’s in veilige banen moeten leiden. Li bezocht door heel Nederland festivals en concerthallen om daar met de crowd managers te praten van onder andere Lowlands, Ziggodome en de Amsterdam Arena. Li: ‘Als buitenlander was het in het begin niet makkelijk om in m’n eentje die contacten te leggen. De meeste crowd managers waren geïnteresseerd en verwezen me vaak weer door naar anderen. Maar de crowd manager van Lowlands bijvoorbeeld had geen interesse in mijn methode. Hij vond dat ze al prima een menigte van 70.000 mensen in bedwang konden houden en al die high tech niet nodig hadden.’

Gratis biertje met EmoApp

Li moest een manier bedenken om de psychologische en fysieke gesteldheid van een menigte te meten. ‘Dat was een grote uitdaging, want hoe krijg je daar grip op? Je kunt ze niet vragen om honderd sensors op hun lichaam te dragen.’ Als eerste ontwikkelde ze de EmoApp. Op het IO festival in Delft vroeg ze honderd mensen om deze app te gebruiken, 10 procent van de totale bezoekers. Op vaste tijdstippen moesten de gebruikers aangeven welke emotie ze op dat moment hadden: blij, relaxed, boos of verveeld. Li: ‘Na drie keer een update te hebben ingevuld werden de proefpersonen beloond met een gratis biertje.’

EmoApp Interfaces

Frijda’s gedragsneigingen

Emoties alleen voorspellen nog niet het gedrag van de menigte. Li ging op zoek naar psychologische factoren die de emoties konden aanvullen. Ze kwam uit bij de Nederlandse psycholoog Nico Frijda, die een lijst van gedragsneigingen ontwikkelde. Van de 29 gedragsneigingen van Frijda selecteerde ze er 11 die van toepassing zijn op mensenmassa’s, zoals ‘bescherming’, ‘vermijding’, ‘meedoen’, ‘bij anderen zijn’ en ‘anderen op een afstand houden’.

Menigte in het lab

Li: ‘We hebben drie lab experimenten gedaan. De eerste situatie was een simulatie van een menigte tijdens een evenement. De mensen in deze ruimte moesten een puzzel maken van twee bij twee meter. De tweede situatie was een beschouwende menigte. Deze mensen keken naar beelden van mensen die die puzzel maakten. We kwamen er achter dat mensen die naar een blije menigte kijken ook blij worden. Ze nemen emoties van elkaar over. De derde groep was een zogenaamde non-event menigte. Het enige wat zij deden was twintig minuten wachten.

‘De eerste situatie, de puzzel kamer, wilden we testen om te kijken of hij zou werken in bepaalde wachtkamers. Zo’n spel blijkt veel positieve emoties en gedragsneigingen in een groep te veroorzaken. Mensen hadden erg de neiging om elkaar te helpen. Waar we nog meer achter zijn gekomen is dat als mensen zich negatief voelen dat niet persé naar negatieve gedragsneigingen leidt. Als ze zich bijvoorbeeld verveeld voelen of verward zullen ze zich niet negatief gedragen. Maar als ze boos zijn, zullen ze zich wel negatief gedragen.’

Seven negative crowd emotional feelingsRepresentative six positive crowd emotional feelings

 

 

 

 

 

Seven negative and six positive crowd emotional feelings

De volgende stap in dit onderzoek is een uitgebreidere app ontwikkelen waarin naast de emoties ook de gedragsneigingen zijn verwerkt. Maar eerst is Li haar thesis aan het afronden. ‘Op dit moment komt alles samen. Er vliegt alleen nog wat losse data rond die ik moet vastgrijpen.’

Cake researcher

Tussen de bedrijven door runt Li samen met haar man een design bureau. Ze ontwerpen producten zoals kinderfietsen, schoenen en machines. ‘De opdrachten blijven tot onze verbazing maar komen, lacht Li bescheiden.’ Op het moment vertalen ze een boek van haar Nederlandse professor in het Chinees.

‘En ik heb ook nog een andere kant’, zegt ze ineens mysterieus. Ze opent een webpagina waarop de meest fantastische taarten tevoorschijn komen. ‘Ik noem mezelf cake researcher. Ik creëer unieke taarten voor vrienden. Het is hetzelfde principe als product design. Ik krijg een instructie met de eisen en denk na over hun behoefte.’ Li laat een taart zien die ze voor een PhD collega heeft gemaakt. Hij is geboren in het Chinese jaar van de tijger. Bovenop de taart staat een tijger met een diploma in zijn hand. ‘Het is altijd zo’n gelukkig moment als ze de taart ontvangen’, voegt ze toe, ‘ik doe het vooral voor dat moment.’

Jie Li heeft een bachelor Product Design gedaan aan de Sun Yat-sen Universiteit in Guangzhou in China. Ze vertrok naar Delft voor de Master Strategic Product Design aan de faculteit Industrial Design. Binnenkort hoopt ze te promoveren aan de faculteit voor Industrial Design Engineering aan de TU Delft. Haar onderzoek werd deels gefinancierd door Commit, binnen het EWiDS project.