Op 2 april ondertekenden bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid de innovatiecontracten van de topsectoren.

Daarin is vastgelegd hoeveel geld er beschikbaar komt voor onderzoek en ontwikkeling van vernieuwende producten en diensten in Nederlands belangrijkste economische sectoren. Ook voor ICT kwam een innovatiecontract tot stand.

Hoogleraar Peter Apers is een van de hoofdauteurs van de ICT Roadmap die daaraan ten grondslag ligt. Peter Apers vertelt:

Hoe kwam de ICT Roadmap tot stand?

"Begin vorig jaar werd duidelijk dat ICT geen aparte topsector werd. Mijn collega Arnold Smeulders en ik zeiden tegen elkaar: in alle topsectoren zijn doorbraken nodig op ICT-gebied. Maar juist voor ICT is niets georganiseerd! We zijn toen met Amandus Lundqvist gaan praten, boegbeeld van de topsector High Tech systemen en materialen (HTSM) en voorzitter van SURF. Dat leidde tot een formele opdracht van de minister van EL&I om de ICT Roadmap op te stellen. We hebben de plannen van alle topsectoren nauwkeurig bekeken en hun boegbeelden gevraagd: wat zijn jullie ICT-ambities, -wensen en -uitdagingen? Vervolgens hebben wij een Roadmap opgesteld en die aan hen voorgelegd. Parallel hieraan is door NWO en STW gekeken hoe zij de Roadmap kunnen invullen met middelen voor het uitvoeren van het beschreven ICT-onderzoek en met instrumenten om onderzoeksgeld te verdelen via calls. En zo kon op 2 april ook het innovatiecontract voor ICT worden getekend."

Hoe ziet de ICT Roadmap eruit?

"We hebben vier inhoudelijke onderzoek- en innovatiethema's geïdentificeerd die voor alle topsectoren van belang zijn. Het eerste thema is ICT one can rely on. Onze maatschappij is sterk afhankelijk geworden van de inzet en beschikbaarheid van ICT-systemen. We moeten erop kunnen vertrouwen dat vitale infrastructuren zoals het inter- net in stand blijven en dat webdiensten zoals telebankieren veilig zijn. Dat zijn grote uitdagingen. Het tweede thema is ICT systems for Monitoring and Control. Hierbij moet je denken aan embedded systems (intelligentie die wordt ingebouwd in apparaten) en aan sensornetwerken, een integraal onderdeel van de topsector HTSM. Er is ook een link met de chemische procesindustrie. ICT speelt hier, maar ook in Water, Tuinbouw en Agrofood een steeds prominentere rol. Als Nederland op deze gebieden bij wil blijven, moeten we investeren in onderzoek".

En de andere twee thema's?

"ICT for a Connected World gaat over het delen van informatie, en daarmee over interoperabiliteitsvraagstukken, wat bijvoorbeeld voor Logistiek belangrijk is. Maar ook de overheid steekt veel geld in het verkrijgen van data en wil die beschikbaar stellen aan makers van bijvoorbeeld webdiensten. Daarvoor is standaardisatie nodig, en manieren om data transparant aan te bieden. Het laatste thema is Data, data, data. Overal om ons heen worden enorme hoeveelheden data geproduceerd, in alle wetenschapsgebieden, maar ook in social media (interessant voor de topsector Creatieve Industrie). Hoe gaan we dat allemaal vastleggen, verwerken en uitwisselen? Een ander vraagstuk is: hoe kunnen we er intelligent mee omgaan, bijvoorbeeld middels data mining. Overigens wil ik benadrukken dat het onderzoek binnen deze vier thema's niet alleen de harde ICT betreft. Bedrijfskundige en gedragswetenschappelijke aspecten spelen ook een rol"

Is er een verband tussen de ICT Roadmap en de digitale agenda van de overheid?

"Zeker. Naast deze vier thema's hebben we onderwerpen uit de digitale agenda in de Roadmap verwerkt. Dat zie je terug in Value and information chains en Human and societal capital. Het eerste heeft betrekking op de transformatie van businessmodellen en waardeketens door ICT, de andere op het opleiden van ICT-toptalent, kennisvalorisatie en internationalisering zoals bij EIT ICT Labs."

Hoe gaat het nu verder?

"Er komen projecten voor de onderwerpen in de Roadmap. Die worden uitgevoerd binnen de topsectoren, met de daar actieve bedrijven. Daarna volgt een vertaalslag die de resultaten generiek toepasbaar moet maken. De ICT-oplossingen voor de vier thema's moeten boven het belang van individuele topsectoren uitstijgen, zodat iedereen ervan kan profiteren."

Wat is het belang van de ICT Roadmap voor Nederland?

"Er is een groot economisch belang. Neem de Nederlandse maakindustrie: als we niet oppassen, verliezen we die aan Azië. Aziatische landen integreren steeds meer ICT in hun producten en productieprocessen. Daarmee kunnen zij vervolgens nieuwe diensten ontwikkelen en aanbieden. Hieraan moeten we ook in Nederland gaan werken. Daartoe zijn we prima in staat: er is voldoende kennis en kwaliteit aanwezig op het gebied van ICT-onderzoek en er is volop expertise en ervaring in het samenwerken met industriële consortia. Ook zijn er dankzij ICTRegie communities van bedrijven en ICT-onderzoekers ontstaan, de ICT-innovatieplatforms, die goed aansluiten op de topsectoren.' Hoe past een nationale iCt-onderzoeksinfrastructuur in het topsectorenbeleid van de overheid? 'Zo'n onderzoeksinfrastructuur zie ik als een platform dat faciliteiten biedt waardoor onderzoekers in alle sectoren kunnen samenwerken. Ik denk dan aan de supercomputers van SARA, dat onderdeel wordt van SURF. Maar ook aan het eScience Center, een samenwerking tussen SURF en NWO, dat generieke hulpmiddelen ontwikkelt waarmee onderzoekers in bijvoorbeeld de chemie of de life sciences worden geholpen. Daarmee kun je iets betekenen voor partijen – bedrijven en onderzoekers – in alle toepassingsgebieden, dus zeker in de topsectoren. Ik verwacht dat er de komende jaren op een breed terrein hechte banden ontstaan tussen ICT-onderzoekers en onderzoekers in de topsectoren. Bedrijven onderkennen dat zij behoefte hebben aan ICT-innovatie. De onderzoeksinfrastructuur brengt de hele community een grote stap vooruit."

Peter Apers en Arnold Smeulders zijn directieleden van het COMMIT project.

© Surf Magazine, tekst Daphne Riksen. ​Klik hier voor de PDF-versie van SURF Magazine.